Trong quá trình xây dựng, cột là một trong những cấu kiện quan trọng nhất, quyết định độ bền vững và an toàn của toàn bộ công trình. Tuy nhiên, để thi công cột đúng kỹ thuật, không chỉ đòi hỏi kỹ năng chuyên môn mà còn cần phải áp dụng các biện pháp thi công một cách chính xác và hiệu quả. Bài viết này, HBUILD sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về biện pháp thi công cột đúng kỹ thuật, đồng thời hướng dẫn cách xử lý một số sự cố thường gặp nhằm đảm bảo chất lượng và tiến độ thi công.

Biện pháp thi công cột công trình xây dựng đúng kỹ thuật

Xác định tim, trục cột

Sử dụng hai máy kinh vĩ đặt theo hai phương vuông góc để xác định vị trí tim cốt của cột. Sau khi xác định được, các mốc đặt ván khuôn cần được đánh dấu bằng sơn để các đội thi công có thể dễ dàng xác định và thực hiện chính xác theo yêu cầu.

Lắp dựng cốt thép

Cốt thép sử dụng trong thi công phải đảm bảo:

• Đúng chủng loại, đường kính, kích thước, số lượng và vị trí theo bản vẽ thiết kế.
• Cốt thép phải sạch sẽ, không han rỉ, không dính bẩn.
• Khi gia công: việc cắt, uốn, và hàn cốt thép phải được thực hiện cẩn thận để không làm thay đổi các đặc tính cơ lý của vật liệu.

Cốt thép được gia công dưới mặt đất, cắt và uốn theo hình dạng và kích thước theo thiết kế. Sau đó, cốt thép được xếp đặt theo từng loại, buộc thành bó để tiện cho việc sử dụng cần cẩu vận chuyển lên vị trí lắp đặt.

Các mối nối cốt thép được buộc chặt bằng dây thép mềm có đường kính 1mm, với khoảng nối phải tuân theo yêu cầu kỹ thuật. Để đảm bảo vị trí và chiều dày lớp bảo vệ cho cốt thép, cần sử dụng các con kê bằng bê tông. Theo tiêu chuẩn Việt Nam, chiều dài nối buộc tối thiểu của cốt thép dầm là 30D, trong đó D là đường kính của thanh thép. Lưu ý rằng đoạn nối thép không được nhỏ hơn 250mm.

Các quy cách nối buộc cốt thép dầm chồng lên nhau phải tuân thủ quy định thiết kế. Cơ bản, việc nối thép phải thỏa mãn các yêu cầu sau:

• Không nối quá 50% diện tích cốt thép trên mặt cắt ngang của tiết diện, các mối nối phải so le.
• Không nối tại vị trí chịu lực lớn và chỗ uốn cong.
• Mỗi mối nối cần được buộc chặt tại ít nhất ba vị trí: giữa và hai đầu.

Để đảm bảo đúng tiêu chuẩn, vị trí nối thép cột cần nằm trong khoảng 2/3 chiều dài cột tính từ mặt sàn lên. Đối với các công trình nhỏ, thiết kế có thể cho phép nối sắt mặt dầm và tăng cường thêm thép đai tại đoạn nối. Đối với thép có đường kính lớn hơn hoặc bằng 18mm, đoạn nối nên được uốn cổ trai thanh trên để đảm bảo tính đồng trục của thép cột và đủ lớp bảo vệ bê tông.

Việc lắp dựng cốt thép cần đảm bảo:

• Các bộ phận lắp dựng trước không gây ảnh hưởng đến các bộ phận lắp dựng sau.
• Có biện pháp giữ ổn định vị trí của cốt thép để tránh biến dạng trong quá trình thi công.
• Sau khi lồng và buộc xong cốt đai, tiến hành lắp ván khuôn cột.

Lắp dựng ván khuôn cột

Ván khuôn cột có thể được làm từ gỗ xẻ, gỗ dán, thép tấm, hoặc nhựa. Ván khuôn có thể lắp và tháo rời từng phần hoặc từng mặt của cột. Việc dựng ván khuôn có thể thực hiện thủ công hoặc sử dụng cần trục để lắp ghép. Sau khi lắp đặt, cần kiểm tra và điều chỉnh vị trí ván khuôn bằng quả dọi hoặc máy kinh vĩ, và định vị bằng các cây chống xiên, chống ngang hoặc dây neo.

Đổ bê tông cột

Bê tông phải được đổ liên tục mà không ngừng tùy tiện. Đối với cột có chiều cao dưới 5m, nên đổ liên tục. Khi đổ, bê tông cần được đổ theo trình tự đã định, từ xa đến gần, từ trong ra ngoài, bắt đầu từ chỗ thấp, đổ theo từng lớp, mỗi lớp được đầm chặt ngay sau khi đổ.

Chiều cao rơi tự do của bê tông không nên vượt quá 1,5m – 2m để tránh phân tầng. Sử dụng đầm dùi kỹ để tránh lỗ hổng và bọt khí, đảm bảo cột sau khi hoàn thành có khả năng chịu lực tốt. Cột có kích thước cạnh nhỏ hơn 40cm và các cột có đai cốt thép chồng chéo cần đổ liên tục từng giai đoạn có chiều cao 1,5m. Đối với cột cao hơn 5m, có thể chia làm nhiều đợt đổ nhưng phải đảm bảo vị trí và cấu tạo của mạch ngừng hợp lý.

Tháo dỡ ván khuôn cột

Việc tháo dỡ cần được thực hiện cẩn thận để tránh làm hỏng cấu kiện. Thời gian tối thiểu để tháo ván khuôn cột là từ 36 đến 48 giờ.

Yêu cầu kỹ thuật trong biện pháp thi công cột

• Đảm bảo cột không bị biến dạng dưới tác động của các yếu tố bên ngoài hoặc do trọng lượng của bê tông cốt thép trong quá trình thi công.
• Hình dáng và kích thước của cấu kiện phải đúng chuẩn, bốn góc ván khuôn cần được bịt kín để bê tông không bị chảy ra ngoài và để đảm bảo độ đầm chặt.
• Các cây chống xung quanh cần đảm bảo đúng quy cách và chất lượng, cần tính toán để phân bổ mật độ cây chống hợp lý và cố định chắc chắn nhằm tránh xê dịch khi thi công.
• Khi đổ bê tông, cần thực hiện từ từ và sử dụng vòi đổ để bê tông phân bố đều trong cột.

Những lưu ý khi thi công cột

• An toàn lao động: Đảm bảo an toàn bằng cách thực hiện đầy đủ biện pháp phòng hộ để người lao động yên tâm làm việc.
• Bảo quản vật liệu: Vật liệu phải được bảo quản tốt, chỉ người có chuyên môn mới sử dụng. Kiểm tra xi măng, sắt thép để đảm bảo chất lượng.
• Chuẩn bị kỹ lưỡng: Kiểm tra đầy đủ máy móc, dụng cụ trước khi thi công. Tránh thiếu hụt vật liệu giữa chừng.
• Chọn thời điểm thi công: Thi công vào thời điểm tránh ảnh hưởng của thời tiết.
• Tuân thủ quy trình: Thực hiện đúng thứ tự các bước, không làm ẩu để tránh rủi ro.
• Kiểm tra sau khi đổ: Chú trọng kiểm tra và bảo dưỡng sau khi đổ bê tông, không làm qua loa.
• Quản lý nhân công: Tính toán nhân công hợp lý để hoàn thành công việc trong cùng một buổi, tránh ảnh hưởng chất lượng do đổ bê tông không liền mạch.
• Đo đạc chính xác: Xác định vị trí theo đúng thiết kế, cho phép sai số nhỏ nhưng không được lệch quá nhiều.

Xử lý sự cố khi đổ bê tông cột và một số lỗi thường gặp

Sự cố bung cốp pha góc khi đổ bê tông:

• Tạm ngưng và gia cố: Dừng ngay việc đổ bê tông, chống chỏi và gia cố khu vực bị bung bằng cách hàn lại.
• Bung nặng: Nếu khu vực bung quá nặng và không thể xử lý ngay, tạm ngưng đổ tại vị trí cột đó. Tháo cốp pha, vệ sinh sạch sẽ và lắp lại ván khuôn để đổ lại.

Kiểm tra phương thẳng đứng của cột: Đối với cột có kích thước >500mm, khi đổ bê tông đạt độ cao từ 1000mm-1500mm, cần kiểm tra độ thẳng đứng để đảm bảo chất lượng.

Xử lý hiện tượng rò nước trong ván khuôn: Khi phát hiện nước rỉ ra từ ván khuôn trong quá trình đổ, sử dụng giấy thấm để bịt kín khu vực rò rỉ.

Xử lý cột bê tông bị phình:

• Nếu độ phình ≤20mm: Dừng đổ, gia cố và tiếp tục.
• Nếu độ phình >20mm: Sử dụng máy cắt và đục để loại bỏ phần bị phình, sau đó tô trám lại.

Những biện pháp thi công cột đúng kỹ thuật và cách xử lý các sự cố thường gặp là yếu tố then chốt để đảm bảo một công trình đạt được độ bền vững và an toàn cao nhất. Việc tuân thủ các quy trình kỹ thuật, kết hợp với khả năng ứng phó linh hoạt trước các tình huống phát sinh, sẽ giúp công trình không chỉ hoàn thành đúng tiến độ mà còn đạt chuẩn chất lượng vượt trội, mang lại giá trị lâu dài cho người sử dụng.