Công tác cốt thép là một trong những bước quan trọng nhất trong dây chuyền kỹ thuật thi công xây dựng, đóng vai trò quyết định đến độ bền và khả năng chịu lực của công trình. Việc thi công cốt thép đúng kỹ thuật không chỉ đảm bảo sự an toàn mà còn giúp tối ưu hóa chất lượng và tiến độ của toàn bộ quá trình xây dựng. Bài viết dưới đây HBUILD sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công tác cốt thép và các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình thi công, từ đó giúp công trình đạt được hiệu quả cao nhất.
Giới Thiệu Công Tác Cốt Thép
Công tác cốt thép là một trong ba bộ phận quan trọng của dây chuyền kỹ thuật thi công kết cấu bê tông cốt thép toàn khối. Đây là công việc quan trọng trong xây dựng, nhằm đảm bảo kết cấu công trình có độ bền vững và khả năng chịu lực tốt.
Dây chuyền thi công cốt thép có thể được thực hiện trước, sau, hoặc xen kẽ với dây chuyền thi công cốp pha và đà giáo, phụ thuộc vào loại kết cấu và biện pháp thi công. Trong trường hợp thi công các kết cấu nằm trực tiếp trên nền hoặc sàn như móng, cột, tường…, công tác cốt thép thường được thực hiện trước hoặc đồng thời với công tác cốp pha. Với các kết cấu ở độ cao như dầm, sàn, cầu thang, hoặc các kết cấu vỏ mỏng, công tác cốt thép thường được thực hiện sau khi hoàn thành cốp pha.
Dây chuyền thi công cốt thép bao gồm hai công đoạn chính: gia công và lắp dựng. Công tác gia công thường được tiến hành tại xưởng gia công để đảm bảo chất lượng, nhưng nếu khối lượng ít, có thể gia công ngay cạnh công trình. Đối với các công trình có kết cấu dự ứng lực, ngoài gia công và lắp dựng còn có thêm công đoạn gia cường nguội.
Phân Loại Cốt Thép
Trong kết cấu bê tông cốt thép, có nhiều loại thép khác nhau tùy vào mục đích sử dụng và tính chất của từng công trình. Dưới đây là các cách phân loại phổ biến:
- Theo hình thức đóng kiện vận chuyển: Có thép cuộn và thép thanh. Thép cuộn là loại thép trơn có đường kính nhỏ hơn 10mm, trong khi thép thanh thường có đường kính lớn hơn 10mm và dài từ 8 – 11,7m.
- Theo hình dạng tiết diện thanh thép: Có thép tròn, thép hình chữ L, thép hình chữ U,…
- Theo độ cứng: Bao gồm thép mềm và thép cứng. Thép mềm thường có đường kính nhỏ hơn 40mm, dễ gia công, trong khi thép cứng có đường kính lớn hơn và cần thiết bị chuyên dụng.
- Theo cường độ: Gồm thép thường và thép cường độ cao. Thép thường có cường độ nhỏ hơn 60 KN/cm², trong khi thép cường độ cao lớn hơn 60 KN/cm².
- Theo nhóm (TCVN 1651:1985): Có các nhóm như C-I, C-II, C-III, và C-IV, trong đó thép nhóm C-I là thép tròn trơn có độ dẻo tốt, còn các nhóm khác là thép có gờ.
Gia Công Cốt Thép
Gia công cốt thép là bước cần thiết trước khi lắp dựng vào công trình, nhằm đảm bảo các thanh thép đạt tiêu chuẩn chất lượng cao nhất.
Yêu cầu chung:
- Cốt thép có thể gia công tại hiện trường hoặc tại nhà máy, tùy thuộc vào khối lượng cần gia công.
- Trước khi gia công và trước khi đổ bê tông, cốt thép phải sạch, không có bùn đất, dầu mỡ, vẩy sắt, và phải đảm bảo không bị gỉ.
- Cốt thép cần phải được kéo, uốn, và nắn thẳng để đảm bảo chất lượng thi công.
Các bước gia công gồm có: nắn thẳng, đo đạc, cắt, và uốn cốt thép.
- Nắn thẳng cốt thép: Cốt thép phải được nắn thẳng trước khi đo, cắt, và uốn để đảm bảo độ chính xác trong thi công. Đối với khối lượng ít và đường kính nhỏ, có thể nắn bằng thủ công, sử dụng búa hoặc vam kẹp. Với khối lượng lớn, nên dùng máy nắn thép điện để tăng năng suất.
- Cắt và uốn cốt thép: Cốt thép được đo và cắt theo chiều dài cần thiết. Khi uốn, cần tính đến độ đàn hồi của thép để tránh cắt thừa hoặc thiếu. Các góc uốn thông thường là 45°, 90°, và 180°, với mỗi góc cần cộng thêm một đoạn để bù cho độ giãn của cốt thép.
Hàn Và Nối Cốt Thép
Việc nối các thanh thép cần phải đảm bảo sự truyền lực và tính liên tục của kết cấu. Có hai phương pháp chính để nối cốt thép là nối buộc và nối hàn.
- Nối buộc: Áp dụng cho cốt thép có đường kính nhỏ hơn 16mm. Cốt thép trơn khi nối buộc cần được uốn móc 180° ở hai đầu. Phương pháp này dễ thực hiện nhưng cần chờ đến khi bê tông đạt cường độ mới có thể tham gia chịu lực.
- Hàn cốt thép: Phương pháp hàn phổ biến là hàn hồ quang và hàn điện trở. Hàn hồ quang phù hợp với cốt thép có đường kính lớn hơn 8mm, thường được sử dụng cho các chi tiết đã gia công sẵn hoặc liên kết các mối nối trong lắp ghép. Hàn điện trở thì dựa trên nguyên lý sinh nhiệt khi có dòng điện đi qua vật dẫn, thường áp dụng trong các nhà máy, đảm bảo chất lượng cao hơn.
Lắp Dựng Cốt Thép
Công tác lắp dựng cốt thép bao gồm việc vận chuyển các thanh thép đã gia công đến vị trí cần thiết trên công trường và lắp ráp chúng vào cốp pha. Yêu cầu khi lắp dựng cốt thép:
- Không làm biến dạng sản phẩm cốt thép trong quá trình vận chuyển.
- Các khung và lưới thép lớn cần có biện pháp phân chia thành các bộ phận nhỏ để dễ vận chuyển và lắp ráp.
- Cần có biện pháp ổn định vị trí cốt thép để tránh bị biến dạng trong quá trình đổ bê tông.
- Sử dụng con kê để đảm bảo độ dày lớp bê tông bảo vệ cốt thép, bảo vệ chống ăn mòn và đảm bảo khả năng chịu lực của kết cấu.
Các Bộ Phận Công Trình Lắp Dựng Cốt Thép
- Cốt thép móng: Móng thường được nối buộc hoặc hàn tại xưởng gia công. Khi lắp dựng, cần chú ý đặt đúng vị trí và đảm bảo độ ổn định trong quá trình thi công.
- Cốt thép dầm: Dầm có thể lắp toàn bộ cốt thép dưới dạng khung đã hàn sẵn hoặc lắp dựng từng thanh tại chỗ, tùy thuộc vào kích thước và khả năng vận chuyển.
- Cốt thép bản: Có thể đặt lắp dựng từng thanh hoặc dưới dạng lưới đã gia công sẵn. Trước khi đặt, cần vạch vị trí để đảm bảo các thanh thép được đặt đúng theo thiết kế.
- Cốt thép cầu thang: Cầu thang thường được lắp dựng cốt thép theo từng đợt, từ dầm chiếu tới, sàn chiếu tới, đến bản và cốn thang. Cần sử dụng con kê nhựa để tránh trượt và đảm bảo độ dày lớp bê tông bảo vệ cốt thép.
Công tác cốt thép trong dây chuyền kỹ thuật thi công không chỉ là yếu tố quyết định đến độ bền vững của công trình mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sự an toàn của công trình sau khi hoàn thiện. Việc nắm vững các yêu cầu kỹ thuật và quy trình thi công cốt thép sẽ giúp bạn đạt được kết quả thi công tốt nhất, đảm bảo công trình bền vững và đạt tiêu chuẩn chất lượng. HBUILD hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để áp dụng hiệu quả trong công tác xây dựng.
